Sen Nesin ChatGPT?

Oct 22 / Cansel Özermen
Bill Gates yakın zamanda bunu "Yapay Zeka Çağı" olarak adlandırdı ve bunun haklı bir nedeni var: OpenAI'nin ChatGPT ve DALL-E gibi devrim niteliğindeki araçları, metin ve görsellerin, daha geniş anlamda içerik ve bilginin oluşturulması hakkındaki düşüncelerimizi değiştiriyor.

Üretken yapay zeka hakkında bir birinden farklı düşünceler bir çok mecrada karşımıza çıkıyor; bazıları insan uygarlığında çeşitli sektörlerde olumlu etkilerle dolu yeni bir çağın doğuşunu överken, diğerleri insan uygarlığının başıboş yapay zekanın elinde çökmesinden korkuyor.
Aslında iki düşüncede dayanaksız değil. Kolayca erişilebilen üretken yapay zeka araçlarının çoğalmasıyla birlikte, bu araçların nasıl kötüye ve suiistimal edilebileceğiyle ilgili örnek olabilecek yeni vakalar karşımıza çıkıyor. Ama öte yandan bu araçlarla zamandan tasarruf edip yaratıcılığa ve uygulamaya daha fazla zaman ayırabildiğiniz eğitimde uygulanan örnekler gibi insan hayatını doğrudan olumlu şekilde etkileyen örnekler var. Bu noktada yapay zeka yararlı mı veya zararlı mı sorusunun cevabından çok etik kurallar çerçevesinde nasıl fayda sağlanabilir, art niyetli kullanımların nasıl önüne geçilebilir sorularının cevaplarını aramak daha tutarlı bir sonuca ulaşmamızı sağlayabilir.

Yapay Zeka çok derin bir konu, hala araçlar geliştiriliyor ve bir çok soru var. Bu yazıda konuyu daha somutlaştırmak için piyasaya sürüldüğünden beri incelediğimiz ChatGPT özelinde öğrenme çalışmalarında yapay zekadan nasıl yararlanılabilir buna bir cevap aradık.

Bir yapay zeka dil modeli olarak ChatGPT'nin, bilgiye geniş erişimi ve akıllı içgörüler sağlama becerisiyle öğretmen ve öğrencilerin yararlanabilecekleri bir çok yol var. Bu yolları etkili bir şekilde kullanmak için öncelikle ChatGPT ile doğru bir iletişim kurulması lazım ve bu da ondan ne isteidğinizi doğru bir şekilde ifade etmenizden geçiyor

ChatGPT nedir ve neler yapabilir?

Varoluşsal soruyu doğrudan araca sorduk ve işte yanıtı:

-Sen nesin ChatGPT?      
-Ben bir yapay zeka dil modeliyim. Size sorularınızı yanıtlamak ve yardımcı olmak için buradayım. Size nasıl yardımcı olabilirim?      

-Daha fazla ayrıntı verir misin?     
-Elbette! Ben, GPT-3.5 modeline dayanan bir yapay zeka dil modeliyim. OpenAI tarafından geliştirildim. Temel olarak metin tabanlı soruları yanıtlamak, metin oluşturmak ve genel metin işleme görevlerine yardımcı olmak için kullanılırım. Geniş bir konu yelpazesi hakkında bilgi sahibiyim, ancak bilgilerim 2021 yılına kadar güncellenmiştir, bu nedenle daha yeni olaylar hakkında bilgiye sahip olmayabilirim. Sormak istediğiniz belirli bir şey var mı?

ChatGPT ile nasıl iletişim kurabilirsiniz?

Sohbet kutusuna sorularınızı veya ifadelerinizi (“istemler- prompts” olarak da bilinir) yazarak ChatGPT ile iletişim kurabilirsiniz. Araç, konuşmaya devam etmenize ve istediğiniz bilgileri edinmenize yardımcı olacak bir şekilde size yanıt verecektir.

İstem (Prompt) nedir?

İstem dil modeliyle (burada ChatGPT) bağlantıda kaldığınız sürece başlatıcı, yönlendirici, şekillendirici gibi çeşitli roller üstlenen bir uyarıcıdır. İstem dil modelinin kullanıcının ne istediğini veya ne hakkında konuştuğunu anlaması için bağlam sağlayan bir soru, bir ifade veya kısmi bir cümle olabilir.

İstem Örneği:
 -Sen bir öğretmensin. Hedef kitlen okul yaşantıları ve sosyal yaşantıları arasında denge kurmaya çalışan 11. Sınıfta okuyan 17 yaşındaki lise öğrencileri. Öğrencilerin günlük programlarını oluştururken zaman yönetimini nasıl yapmalılar örnek vererek açıklar mısın?

Bu istem örneği açık ve spesifiktir. Ayrıca bilgi istemi, çeşitli yanıtlara ve yaklaşımlara izin verecek kadar açık uçludur ve yanıtı orijinal istekle alakalı tutmak için yeterli bağlam ve yönlendirmeyi sağlamaya devam edilebilmesine olanak sağlar.

İstem Bileşenleri

Bir bilgi istemi aşağıdaki bileşenlerden herhangi birini içerebilir:

Talimat -
dil modelinin gerçekleştirmesini istediğiniz belirli bir görev veya talimat verin.

Örneğin;
 -ChatGPT bana işyerindeki stresi azaltmak için üç özel strateji belirtir misin?

Bağlam
- dil modelini daha iyi yanıtlara yönlendirebilecek dış bilgileri veya ek bağlamı içeren ifadeler yazın.

Örneğin;
 -ChatGPT senden, [ders konusunu yazın (ör. Doğal sayılar)] için ders tasarlayan bir [rolünüzü ekleyin (ör. öğretmen)] olarak hareket etmeni istiyorum. Senden o ders konusunun ders içeriğinde nelerin yer alması gerektiğini ve öğrencilerin cevaplayabilmesi gereken bazı soruları önermeni istiyorum.


Veri Girişi-
ChatGPT'ye sorumuzu yanıtlamadan önce işlemesini istediğimiz verileri girin. Kısa bir metin veya çok büyük bir veri seti olabilir.

Örneğin;
-CahtGPT, ders içeriği ve sunumuyla ilgili aşağıdaki öğrenci geri bildirim verilerini göz önünde bulundurarak, lütfen iyileştirilmesi gereken alanlar hakkında bana bilgi ver ve öğrenci katılımını artırmaya yönelik önerilerde bulun. [öğrencinin geri bildirimini buraya yapıştırın]

Çıkış Göstergesi - çıkışın türünü veya formatını belirtin.
Örneğin;
 -CahtGPT, lütfen madde işaretli liste formatında öğrenci öğrenme çıktılarının en az beş ölçülebilir göstergesini içeren bir rubrik geliştir.

Özetlemek gerekirse, bir istem temel olarak ChatGPT'ye neye odaklanmasını istediğinizi söylemenin bir yoludur. Ona belirli bir soru veya görev verirsiniz ve o da size belirli bir konu veya hedef konusunda yardımcı olur. Bir ders tasarlarken hayatınızı kolaylaştıracak bir yardımcı kodu gibidir. Bilgi istemlerini kullanmak, doğru yolda kalmanıza ve ders içeriğinizin öğrencileriniz için verimli, etkili ve ilgi çekici olduğundan emin olmanıza yardımcı olur

ChatGPT ile nasıl etkili bir şekilde iletişim kurabilirsiniz?

#1 - Role istemlerini kullanın

ChatGPT'ye konuşmada belirli bir rolü veya kişiliği üstlenmesini söylemek için isteminize "bir... gibi davran" veya "sen bir..." veya "bir..."miş gibi davran gibi ifadeler kullanarak başlayın. ChatGPT'nin rolü nasıl oynamasını istediğinizi, amacının ne olduğunu ve elinde hangi bilgilerin bulunduğunu açıklayın.
Rol isteminin kullanımı çok kolay ve basittir. İsteminize yalnızca aşağıdakileri içerebilen ancak bunlarla sınırlı olmayan bir dizi değişkeni girip ayarlarsınız:

Örneğin;
  K12 Seviyesinde derslere giren bir Bilişim Teknolojileri Öğretmenisin. 3. Sınıf öğrencilerine yönelik Dijital Vatandaşlıkla ilgili bir ders tasarımı geliştirmen gerekiyor. Öğrencilerin elde etmesini istediğin ilk üç öğrenme sonucunun kısa bir özetini yaz ve her sonuç için bir eylem planı öner. Çalışmanı UbD modeline dayandır.

#2 - Konuşmanın amacını ve odağını netleştirin

İsteminizi oluşturmadan önce, neyi başarmayı umduğunuzu belirlemek için zaman ayırın. Bilgi paylaşmak, bir soruyu yanıtlamak veya rastgele sohbet etmek mi istiyorsunuz? Konuşmanın amacını ve odağını açıkça tanımlamak, daha spesifik ve ilgi çekici bir ipucu oluşturmanıza yardımcı olabilir. 

ÖZEL BİR AMACI OLMAYAN PROMPT ÖRNEĞİ:
  ChatGPT, ençlere yönelik dans üzerine bir e-kitap geliştir.

ÖZEL AMAÇLI PROMPT ÖRNEĞİ:
  Siz bir dansçı ve dans terapistisiniz. Dikkat Eksikliği Bozukluğu veya Hiperaktivite sorunu olan gençlerin ebeveynlerine hitap eden, somatik uygulamaların ve dansın bu bozukluklar üzerinde sahip olabileceği değeri anlatan mini bir e-kitap oluşturun. 

ÖZEL AMACI VE ODAĞI OLAN PROMPT ÖRNEĞİ:
  Siz bir dansçı, somatik uygulayıcı ve dans terapistisiniz. Dikkat Eksikliği Bozukluğu veya Hiperaktivite sorunu olan gençlerin ebeveynlerine hitap eden, somatik uygulamaların ve dansın bu bozukluklar üzerinde sahip olabileceği değeri anlatan mini bir e-kitap oluşturun. Bunların odaklanma ve konsantrasyonun iyileştirilmesine, dürtü kontrolüne ve stres ve kaygı seviyelerinin azaltılmasına nasıl yardımcı olabileceğine odaklanın. Samimi ve açıklayıcı bir dille yazın. Çıktıyı Giriş, Bölümler ve Sonuç bölümünde biçimlendirin.

#3 - Kesin ve alakalı bir dil kullanın

ChatGPT'nin isteminizi anladığından ve mümkün olduğunca doğru yanıt verdiğinden emin olmak için kesin ve alakalı bir dil kullanmak önemlidir. Karışıklığa yol açabilecek net olmayan jargon veya ifadeler kullanmaktan kaçının. Kısa ve öz olun ve konuşmanın konusuyla alakalı dile sadık kalın.

JARGONLA DOLDURULMUŞ PROMPT ÖRNEĞİ:
Nesne yönelimli kodlama ilkelerini vurgulayan bilgi işlem kodları üzerine daha düşük düzeyli bir program için bir müfredat planı hazırlayın. Müfredatınız, programın özeti, hedefleri, değerleme metodolojileri, zorunlu okumalar ve 8 haftalık bir süreyi kapsayan haftalık kavram ve görev programından oluşan karmaşık bir açıklama içermelidir. Ayrıca, pratik kodlama örneklerini ve grup öğrenme olanaklarını programa nasıl dahil etmeyi planladığınızı açıklayın.

JARGON İÇERMEYEN PROMPT ÖRNEĞİ:
Bilgisayar programlama alanında lisans düzeyindeki bir ders için nesne yönelimli programlama ilkelerine odaklanan bir ders müfredatı geliştirin. Müfredatınız 8 hafta boyunca ayrıntılı bir ders tanımı, öğrenme hedefleri, değerlendirme yöntemleri, gerekli ders materyalleri ve konuların ve ödevlerin haftalık dökümünü içermelidir. Ek olarak, gerçek dünyadaki programlama örneklerini ve işbirlikçi öğrenme fırsatlarını kursa nasıl dahil edeceğinizi açıklayın. 

#4 - Aşırı geniş veya açık uçlu yönlendirmelerden kaçının

Birçok ChatGPT kullanıcısı, beklenmedik yanıt yapıları oluşturabilen açık uçlu soruların yaratıcılığını takdir etse de, bu durum eğitim sektöründe profesyonel olarak çalışanlar için geçerli olmayabilir. Zaten bilgi uzmanlığına sahipsiniz, bu nedenle ChatGPT'nin cevabı sizin için tanımlamasını değil, mevcut bilginize dahil edilebilecek fikirler sunmasını beklersiniz. Bu nedenle, odağı korumak ve sohbeti ChatGPT ile amaçlanan yöne yönlendirmek için, ChatGPT'ye yeterli rehberlik sağlayan spesifik ve iyi tanımlanmış istemleri kullanmak çok önemlidir.

AŞIRI GENİŞ VE AÇIK UÇLU PROMPT ÖRNEĞİ:
ChatGPT, Gitar derslerine yönelik açık uçlu sorular oluşturmama yardımcı ol.

İYİ TANIMLANMIŞ PROMPT ÖRNEĞİ:
ChatGPT, bir müzik eğitmeni olarak hareket edin ve gitar dersi kursum için 4 açık uçlu soru oluşturmama yardımcı olun. Ses tonunun dost canlısı ve rahat olmasını istiyorum. Hedef kitlem gitar çalmaya yeni başlayanlardan oluşuyor ve kursta gitar çalmaya nasıl başlanacağının temelleri öğretilecek.

#5 - ChatGPT'den belirli bir öğretim tasarımı modeli kullanarak yanıt vermesini isteyin

Öğretim tasarımı hem akademik hem de profesyonel dünyada popüler bir yaklaşımdır. Öğretim tasarımı modelleri, öğrenme teorilerini organize ederek ve görselleştirerek ilgi çekici öğrenme materyalleri oluşturmak için bir çerçeve sağlar. Başka bir deyişle, öğretim tasarımı gerçekten dikkat çeken materyaller yaratmanın gizli sosudur! ChatGPT, konu öğretim tasarımı olduğunda da güvenilir yardımcınız olabilir! ChatGPT'den seçtiğiniz öğretim tasarımı modeliyle (ör. Flipped Learning, UbD, Gagne'nin Dokuz Öğretim Etkinliği, Bloom'un Taksonomisi vb.) uyumlu bir yanıt vermesini isteyin.
Örnek olarak
 Merrill'in Öğretim İlkelerini (MPI) kullanarak müşteri eğitimi konusunda etkili bir çevrimiçi kurs geliştirmeme yardımcı olabilir misiniz? Kurs, öğrencilerin müşteri davranışı ve mükemmel müşteri hizmetinin nasıl sağlanacağı konusunda daha derin bir anlayış geliştirmelerine yardımcı olmayı amaçlamalıdır. Bilgileri tablo formatında sunun.